در یك نشست تخصصی مطرح شد؛
نرخ ارز را نمی توانید كنترل كنید نقدینگی را مهار كنید
به گزارش متخصص فلز یك كارشناس اقتصادی با اعلان اینكه علت تورم در وضعیت عادی با شرایط غیر عادی متفاوت می باشد، اظهار داشت: در بلندمدت رشد نقدینگی و در كوتاه مدت افزایش نرخ ارز، عامل تورم است.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، نشست تخصصی «بررسی و تحلیل تورم ایران در دهه اخیر» در شبکه کانون های تفکر ایران (ایتان) اجرا شد. در این جلسه کامران ندری، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و حسین درودیان، اقتصاددان و مدرس دانشگاه به بیان دیدگاه های خود درباب ریشه تورم های چند سال اخیر ایران پرداختند. ندری در این جلسه درباب ریشه های تورم در ایران، اظهار داشت: اگر به صورت تاریخی بررسی نماییم، ایران جزو کشورهایی است که در ۴۰ سال قبل رشد نقدینگی و تورم بالا داشته است و در بلندمدت کاملاً رابطه معناداری بین رشد نقدینگی و تورم در کشور وجود داشته است و از این نظر بنده معتقدم که عامل اصلی تورم در چند ده سال گذشته، رشد نقدینگی بوده است. عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع) افزود: البته در مواقعی مثل شرایط کنونی کشور، رشد تورم از رشد نقدینگی فراتر رفته است که در این شرایط نمی گردد همه تورم را به نقدینگی نسبت داد بلکه باید به عوامل دیگر مؤثر بر تورم هم پرداخت. تحریم های خارجی و افزایش نرخ ارز در چند سال اخیر همچون عواملی بود که سبب شد، نرخ تورم کشور از متوسط طولانی مدت تورم فراتر رود و دولت هم نتواند آنرا کنترل کند. وی اشاره کرد: در سالهای قبل دولت با بهره گیری از درآمدهای نفتی در کوتاه مدت نرخ ارز را کنترل می کرد که بدین سان هم آثار تورمی رشد نقدینگی مهار و هم مشکلات ساختاری اقتصاد پوشش داده می شد. در سه سال اخیر به سبب اینکه درآمدهای نفتی به شدت کاهش پیدا کرد، امکان مدیریت نرخ ارز وجود نداشت و بنا بر این هم تورم در جامعه بسیار نمود پیدا کرد. عامل طولانی مدت تورم، نقدینگی و عامل کوتاه مدت نرخ ارز است این اقتصاددان اشاره کرد: بر این اساس بنده معتقدم که تورم ایران به صورت بلندمدت در رشد نقدینگی ریشه دارد اما در کوتاه مدت به نرخ ارز بر می گردد که نرخ ارز هم بستگی به توانایی دولت برای تثبیت کردن یا نکردن آن دارد. حسین درودیان، مدرس دانشگاه و پژوهشگر اقتصادی نیز درباب پدیده تورم در چند دهه اخیر اشاره کرد: در موضوع تورم باید بین دو تیپ مقاطع زمانی در کشور تفکیک و تمایز قائل شد و دوره هایی که مجموعه شرایط اقتصادی کشور عادی است را جدا از دوره هایی که شرایط کشور عادی نیست، تحلیل کرد. در وضعیت عادی گردش امور اقتصادی طبق شیوه قبل انجام می شود و کشور نفت صادر می کند و در عوض واردات انجام می دهد البته بعضی سال ها صادرات و واردات کم و زیاد می شود اما در کل در روال صادرات و واردات اختلالی وجود ندارد. این پژوهشگر اقتصادی اضافه کرد: اما در مواقعی دیگر همچون سالهای ۹۰ تا ۹۲ درآمدهای نفتی کشور سقوط می کند و در روال صادرات و واردات کشور اختلال ایجاد می شود که نتیجه این امر وقوع تورم سرکش در کشور است. این سرکشی تورم سبب می شود تا فشار تورمی کاملاً محسوسی به مردم وارد شود تا حدی که بعضاً تغییر قیمت ها هفتگی و روزانه اتفاق می افتد. وی درباب علل تورم در دوران های مختلف اقتصاد ایران اشاره کرد: در دوره ی اول که همه سالهای پس از دهه ۷۰ منهای سالهای ۷۳ تا ۷۴، ۹۰ تا ۹۲ و ۹۷ تا ۹۸ را شامل می شود، تورم تقریباً ۱۵ درصدی در کشور وجود داشت که علت آن در درجه ی اول به رشد نقدینگی بر می گردد. افزایش نرخ ارز سبب افزایش فشار هزینه در کشور شده است اما در دوره هایی که رفتار تورمی متفاوت و همراه با شوک تورمی است، می توان به عوامل فشار هزینه بعنوان ریشه تورم اشاره نمود که در مجموع پدیده تورم رکودی را در اقتصاد به وجود می آورد. تورم ناشی از فشار تقاضا به این اندازه شدید نیست درودیان اشاره کرد: اگر یک تورمی ۲۵ درصدی از منشأ فشار تقاضا در کشور وجود داشته باشد، آن قدر برای مردم سخت و رنج آور نیست چون در عمل تقاضا مردم بالا رفته است و مردم خرید کرده اند اما اگر همین پدیده از منشأ فشار هزینه و در دوره رکود اتفاق بیفتد برای مردم سخت خواهد بود. در مقاطعی که هزینه ها بالاتر می رود و شُک تورمی از منشأ عوامل بیرونی اتفاق می افتد، اقتصاد رشد نقدینگی بیشتری طلب می کند چون می خواهد مبادلات قبلی اش که حالا هزینه بیشتری دارد را ادامه دهد که در نتیجه این امر رشد نقدینگی هم در این شرایط بیشتر از شرایط عادی صورت می گیرد. این پژوهشگر اقتصادی عنوان کرد: کشور در مقاطعی مثل سالهای ۷۳ تا ۷۴، ۹۰ تا ۹۲ و ۹۷ تا ۹۸ با جهش تورمی روبرو بوده است که اگر آنها را کنار بگذاریم، متوجه می شویم که در باقی سال ها هم رشد نقدینگی داشته ایم و شبکه بانکی، نقدینگی خلق کرده است اما جهش تورمی رقم نخورده است. بر این اساس در سال هایی که جهش تورمی رقم خورده است، اتفاق جدیدی افتاده است که مانند یک ماشه چکانده شده است و تورم های بالا را به وجود آورده است. وی درباب تأثیر افزایش نرخ ارز در بخش های مختلف اقتصاد اظهار داشت: گاتمن تبینی درباب تأثیر بعضی از متغییرهای اقتصادی بر کل اقتصاد دارد که در اینجا مفید تا بیان شود، او می گوید که اگر یک قسمتی از اقتصاد که حاشیه نباشد، جهش قیمت پیدا کند، بقیه بخش ها هم بوسیله ایجاد مبادله ی نابرابر بقیه ی قیمت ها با جهش مواجه می شوند. به صورت ساده می توان اظهار داشت که با جهش قیمت ارز در کشور، بقیه فعالان اقتصادی هم نرخ های کالا و خدمات خودرا می افزایند بدون اینکه الزاماً به صورت مستقیم به نرخ ارز ارتباط داشته باشند برای اینکه نرخ ارز در ایران در حکم شاخص مرجع است که رفتارها را شکل می دهد. تنها حدود ۱۰ درصد از صنعت خودرو سازی وابسته به کالای خارجی است / کشور در وضعیت رکود گسترده نیست در بخش دیگری از نشست ندری درباب تأثیر نرخ ارز بر روی تولید بنگاه ها اظهار داشت: باید بررسی کرد که افزایش نرخ ارز به چه میزان بر روی افزایش هزینه های تولید و قیمت کالا اثر می گذارد برای اینکه هم اکنون کشور چندان واردت مصرفی ندارد که وقتی نرخ ارز بالا رفت، آن کالاها هم گران شوند از طرف دیگر واردات کالاهای واسطه ای هم زیاد نیست و به نظر نمی رسد صنعت خودرو سازی هم چیزی بیشتر از ۱۰ درصد به کالاهای خارجی وابسته باشند. وی در واکنش به اینکه ایران در وضعیت رکود قرار دارد، اظهار داشت: منطقی نیست که در شرایطی که رکود گسترده وجود داشته باشد، قیمت ها به این اندازه افزایش پیدا کند برای اینکه در شرایطی که تقاضا بیشتر از تولید افت کرده است، دلیلی ندارد که قیمت ها با افزایش همراه باشند بر این اساس من شخصاً معتقدم که کشور در وضعیت رکود گسترده نیست. تأثیر نرخ ارز تنها بر کالاهای ارزبر نیست! درودیان در تکمیل صحبت های خود درباره تأثیر نرخ ارز بر قیمت سایر بازارها اظهار داشت: در اینجا بحث انتظارت تورمی هم هست که می توان مطرح نمود که چگونه افزایش نرخ ارز موجب افزایش سایر قیمت ها می شود اما آن چیزی که نکته اصلی است، این است که تأثیر نرخ ارز بر روی اقتصاد ایران فراتر از تأثیر گذاری مستقیم بر روی برخی کالاهای ارز بر است. جهش های تورمی اخیر ناشی از تورم کلاسیک فشار تقاضا نیست برای اینکه این مساله را می توان با بررسی یک سری اقلام و محصولاتی که افزایش شدید قیمتی داشته اند، مشخص نمود برای اینکه اگر افزایش قیمت ها نتیجه افزایش تقاضا باشد، ابتدا باید تقاضا بالا رود و بعد قیمت آغاز به افزایش کند. این پژوهشگر اقتصادی افزود: این در حالیست که الگوی افزایش قیمت ها هم اکنون چیز متفاوتی را نشان میدهد و تقاضا در ابتدا افزایش پیدا نمی کند تا این افزایش قیمت ها را بتوان به افزایش تقاضا گره زد. با کنترل نقدینگی تورم نیز کنترل می شود ندری با اشاره به نقش تحریم ها در بی ثباتی ارزی کشور اظهار داشت: در وضعیت فعلی اگر نمی توان نرخ ارز را کنترل کرد، حداقل می بایست رشد نقدینگی را کنترل نمود تا تورم هم کنترل شود. نرخ دلار در واقع نرخ برابری ریال و دلار است و در شرایطی که عرضه دلار به سبب تحریم ها کم شده است، باید از افزایش میزان ریال جلوگیری نمود چون در غیر این صورت اگر عرضه دلار کم شود اما عرضه ریال افزایش یابد، نرخ ارز هم افزایش می یابد و ثابت نمی ماند. این استاد دانشگاه اضافه کرد بر این اساس اگر کنترل بازار ارز به سبب تحریم ها امکان پذیر نیست پس باید ریال را مدیریت نمود تا بتوان بدین سان نرخ ارز را مهار کرد. نگرانی از بازگشت اقتصاد کشور به اقتصاد نفتی با رفع تحریم ها ندری اشاره کرد: بنده موافق رفع تحریم ها هستم اما این نگرانی را هم دارم که با رفع تحریم ها، اقتصاد کشور به روال سابق یعنی فروش نفت بر گردد و اصلاحات ساختاری فراموش شود آن هم در شرایطی که کشور تحت شدید ترین فشارها به سمت اصلاح ساختاری نرفت. درودیان درباب راهکارهای مدیریت نقدینگی که برای مدیریت تورم مطرح می شود، اظهار داشت: نقدینگی متغیری نیست که در کنترل کامل سیاستگذار باشد که امروز یک دکمه بزند و نقدینگی کم شود برای اینکه رشد نقدینگی در ایران پدیده ای ساختاری است که ساختار دارد به سیاست گذاران تحمیل می کند و از این نظر نباید به شکلی صحبت شود که کنترل نقدینگی همچون یک دکمه در اختیار سیاست گذار است. کارهایی مثل رشد نقدینگی در طولانی مدت تأثیر دارد اما به کار امروز کشور نمی آید ولی باید در بلند به آن فکر کرد و برای آن برنامه ریزی داشت. این پژوهشگر اقتصادی درباب راهکارهای کوتاه مدت برای مدیریت تورم به مدیریت نرخ ارز اشاره نمود و پیشنهاد داد: عامل اصلی که در کوتاه مدت بر نرخ ارز تأثیر می گذارد، وضعیت تراز پرداخت ها است که اگر بتوان آنرا بهبود بخشید بر نرخ ارز تأثیر مثبت می گذارد. درودیان درباب راهکارهای طولانی مدت نیز اظهار داشت: در طولانی مدت باید برای مدیریت تورم به سمت این رفت وابستگی کشور به ارز را کم کرد و حساسیت اقتصاد به ارز را به مرور کم کرد.
وی درباب تحریم ها هم اشاره کرد: گشایش های ارزی می تواند سبب دسترسی کشور به منابع لازم برای مدیریت بازار ارز شود اما نکته مهم این است که دسترسی به منابع ارزی موضوعی سیاسی است و در حوزه سیاست گذاری اقتصادی جای نمی گیرد.
منبع: متخصص فلز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب