مهر بررسی كرد؛
تحلیل عامیانه یک رسانه معاند شروع با اقتصاد نتیجه گیری با سیاست
متخصص فلز: یک رسانه معاند بتازگی گزارشی با موضوع صحبت های اقتصادی رییس جمهور منتشر نموده است که بررسی آن نشان میدهد گزارشگر بدنبال نگارش یک تحلیل عامه پسند با جهت گیری های سیاسی بوده است.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر هیئت دولت با ایشان از اقدامات زیربنایی دولت در اقتصاد تشکر کرده و تاکید نمودند اثرگذاری این اقدامات نیاز به گذشت زمان دارد. پس از این اظهارات رسانه بی بی سی فارسی در گزارشی تحلیلی ادعا نمود که دولت سیزدهم دستاوردی در اقتصاد نداشته است و موضوع کاهش نرخ تورم، افزایش رشد اقتصادی و کاهش بیکاری را در دولت سیزدهم مورد بررسی قرار داده و آنها را زیر سوال برده است.
در مقدمه گزارش بی بی سی فارسی آمده است: «در دو روز پی در پی، رهبر و رییس جمهوری ایران گفتند که از زمان شروع به کار دولت ابراهیم رئیسی، تورم به میزان قابل توجهی کم شده و فاکتورهای کلان اقتصادی، پیشرفت و بهبود وضع را نشان می دهند. ولی این ادعاها حتی با آمارهای رسمی هم همخوانی ندارد. آیت الله خامنه ای در سخنانی روز چهارشنبه (۳۰ اوت -۸ شهریور) در جمع اعضای هیأت دولت اظهار داشت که فاکتورهای اقتصاد کلان رشد کرده است. یک روز پیش از این نیز ابراهیم رئیسی در یک نشست خبری گفت نرخ تورم در دو سال زمامداری او از ۶۰ درصد به ۴۶ درصد کاسته شده است. ولی ارقامی که مرکز آمار ایران به عنوان متولی رسمی اعلام نرخ تورم منتشر نموده، نشان داده است در دو سالی که از شروع به کار دولت سیزدهم می گذرد، تورم اندکی بالا هم رفته است.»
اقتصاد را باید با نگاه اقتصاد بررسی کرد
تیمور رحمانی اقتصاددان و استاد دانشگاه اینگونه آمار تورم را با نگاه تخصصی تحلیل کرده است: «بر اساس داده های منتشره مرکز آمار ایران، در مرداد ماه ۱۴۰۲ نرخ تورم ماهانه که از اسفند ۱۴۰۱ روند نزولی در پیش گرفته بود، صعودی شد بطور مشخص، نرخ تورم ماهانه که در تیرماه ۱۴۰۲ برابر با ۲ درصد بود در مرداد به ۲.۴ درصد افزوده شد و نرخ تورم نقطه به نقطه که در تیرماه ۱۴۰۲ برابر با ۳۹.۴ درصد بود در مرداد به ۳۹.۸ درصد افزایش پیدا کرد.
البته طبیعی است که باوجود افزایش نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه، نرخ تورم متوسط سالانه همچنان درحال کاهش است و حتی اگر در ماه های بعد هم نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه به همین شکل که در مرداد افزایش یافتند، افزایش یابند، بازهم نرخ تورم متوسط سالانه تا مدتی نزول خودرا ادامه خواهد داد. اما پرسشی که مطرح است، آنست که آیا افزایش نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه نشانه تغییر روند نرخ تورم است یا می تواند نوعی نوسان موقتی نرخ تورم باشد و آیا لازم است نگران این رخداد باشیم یا خیر؟
تیمور رحمانی افزوده است: «اگر از نظر شهروندان و فعالان اقتصادی به موضوع نگاه نماییم، درحال حاضر آن چه را که به شکل افزایش نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه رخ داده است، نمی توان خیلی غیرعادی و نگران کننده در نظر گرفت. طبیعی است که در طول سال متأثر از شوک های طرف عرضه و تقاضای کل اقتصاد و همین طور شوک های وارده به بازار برخی کالاها و خدمات (بویژه کالاها و خدماتی که وزن بالایی در شاخص قیمتی مصرف کننده دارند)، نرخ تورم می تواند گرفتار افزایش یا کاهش شود و درحال حاضر داده ها همین دلالت را در مورد مردادماه به همراه دارد. از جانب دیگر، اگر از نظر دولت و بانک مرکزی به موضوع نگاه نماییم، با عنایت به شکننده بودن وضعیت انتظارات و مسائل بازار ارز که نقش اساسی در نوسانات نرخ تورم سالهای اخیر داشته اند، حتما باید هر تحولی در نرخ تورم را همراه با نگرانی جدی دنبال نماییم و بسادگی از کنار آن نگذریم.»
اما حالا نگاهی به داده ها داشته باشیم و برمبنای آن دلالت افزایش نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه در مرداد را برای مسیر پیش روی تورم استنتاج نماییم. برای این منظور، در شکل ۱ نرخ تورم ماهانه را در طول دوره فروردین ۱۳۹۷ تا مرداد ۱۴۰۲ که غالباً درگیر تورم های بالا بوده ایم، نمایش داده ایم.
همانگونه که در تصویر بالا مشاهده می کنید، افزایش نرخ تورم ماهانه بعد از چند ماه روند نزولی امری غیرعادی نیست و سابقه داشته است. بطورمثال در پایان سال ۱۳۹۷ و سه ماه اول سال ۱۳۹۸ نرخ تورم ماهانه روند نزولی داشته است، اما در تیرماه ۱۴۰۲ گرفتار افزایش محسوسی شده است و مجدداً در دو ماه بعدی گرفتار تنزل محسوسی شده است. به همین ترتیب، از مهر ۱۳۹۹ تا دی ماه ۱۳۹۹ نرخ تورم ماهانه گرفتار نزول شده است، اما در بهمن ۱۳۹۹ افزایش پیدا کرده و مجدداً در اسفند ۱۳۹۹ کاهشی شده است. مشابه این از شهریور ۱۴۰۰ تا آذر ۱۴۰۰ نرخ تورم ماهانه مسیر نزولی داشته است، اما در دی ماه ۱۴۰۰ گرفتار افزایش شده است و مجدداً در دو ماه بعدی کاسته شده است. با عنایت به آن چه که در توضیح نمودار ۱ اشاره شد، درحال حاضر هیچ دلالتی دالّ بر این که مسیر نرخ تورم ماهانه صعودی شده باشد و این صعودی شدن تغییر مسیر دائمی تلقی شود، وجود ندارد.
در نمودار ۲ نرخ تورم نقطه به نقطه برای دوره فروردین ۱۳۹۷ تا مرداد ۱۴۰۲ بنا بر اعلام مرکز آمار ترسیم شده است تا برمبنای آن در مورد دلالت افزایش نرخ تورم نقطه به نقطه استنتاج صورت گیرد. بطور مشخص، برمبنای رفتار نرخ تورم نقطه به نقطه به این استنتاج پرداخته شود که آیا رفتار نرخ تورم مرداد ۱۴۰۲ دلالتی برای تغییر مسیر تورم در بر دارد؟
به گفته تیمور رحمانی پژوهشگر مسائل تورم؛ با نگاهی به روند نرخ تورم نقطه به نقطه نیز می توان شواهدی یافت که در گذشته نیز نرخ تورم نقطه به نقطه در راه نزولی خود گرفتار افزایش موقتی شده باشد. به عنوان نمونه، در حالیکه نرخ تورم نقطه به نقطه از اردیبهشت ۱۳۹۸ مسیر نزولی قابل توجهی را دنبال کرده است و تا آبان ۱۳۹۸ این روند نزولی ادامه داشته است، در آذر ۱۳۹۸ گرفتار افزایش شده و مجدداً در ماه های بعد گرفتار کاهش شده است. به همین ترتیب، در حالیکه نرخ تورم نقطه به نقطه از فروردین ۱۴۰۰ مسیر کلی نزولی را در پیش گرفته است، در خرداد ۱۴۰۰ و شهریور ۱۴۰۰ گرفتار افزایش شده است و سپس مسیر نزولی را برای مدتی ادامه داده است. بنابر این، صرف افزایش نرخ تورم نقطه به نقطه مرداد نمی تواند الزاماً دالّ بر صعودی شدن مسیر تورم باشد، بلکه می تواند افزایشی موقتی تلقی شود.
نگاه سیاسی و غیرتخصصی به مباحث تخصصی اقتصاد
یکی از آفت های هر حوزه نگاه غیر تخصصی به حوزه های بطورکامل تخصصی است، در گزارش اخیر بی بی سی فارسی نگاه غیرتخصصی و عامیانه به اقتصاد مشهود است، در این گزارش آمده است؛ «رئیس جمهوری ایران از ترفند محبوب خیلی از سیاستمداران در ارائه گزینشی آمار و مقایسه دو شاخص متفاوت بهره برده است؛ به این معنا که برای اثبات موفقیتش در مهار تورم، نرخ تورم کشوری مرداد ۱۴۰۲ برمبنای سال پایه ۱۴۰۰ طبق بررسی های مرکز آمار را با نرخ تورم شهری مرداد ۱۴۰۰ برمبنای سال پایه ۱۳۹۵ طبق برآورد بانک مرکزی مقایسه کرده است که این مصداق بارز قیاس مع الفارق است.»
همانگونه که در بالا گفته شد نرخ تورم در کشور آماری مشخص دارد و تغییر سیر آن نیز مشخص است، در بعضی از ماه ها ممکنست تورم بالاتر از میانگین سالانه بوده و این درصدها نیز در اقتصاد معنای خودرا دارد، یعنی در مقاطعی دولت با سختگیری کمتری سیاست های انقباضی را اعمال کرده و با افزایش تسهیلات خرد و کلان موجب افزایش رفاه یا افزایش تولید شود و دولت نمی تواند در تمام ماه های سال بصورت سفت و سخت سیاست های انقباضی را انجام داده و تعادل برقرار کردن بین سیاست های افزایش تسهیلات (انبساطی) و محدود کردن تسهیلات خرد و کلان (انقباضی) هنر ویژه ای می خواهد و دولت و بانک مرکزی اهتمام دارد این کار را بدون تبعات انجام دهد.
لازم به ذکر است اگر سیاست های سختگیرانه انقباضی در تمام ماه های سال صورت گیرد، رکود شدیدی تمام بازارها را گرفته و موجب مشکلات معیشتی عدیده بین مردم و فعال های بازارهای مختلف مسکن، بازار سرمایه، خودرو و… خواهد شد و تبعات اجتماعی سنگینی برای کشور دارد، فلذا سیاستگذار تلاش می کند در مقاطعی از سال سیاست های انبساطی احتیاطی را داده و به بازارها اجازه رشد دهد.
اگر دولت به سختی سیاست های انقباضی را اجرا نماید چاره ای جز شکست در برنامه ها ندارد، به عنوان مثال اگر دولت بصورت سختگیرانه ای انقباضی رفتار کند، بازار سرمایه هر روز با ریزش روبه رو شده و سیل عظیمی از سهامداران، شرکت های کارگزاری، سهامداران عمده و خرد و شرکت های بزرگ به مشکلات عدیده برخورد می کنند در نتیجه دولت اهتمام دارد در بعضی از ماه ها بصورت انبساطی رفتار کرده و علت افزایش تورم در مرداد ماه نیز همین علت است.
مثال دیگر نگاه انقباضی در تسهیلات بانکی است که اگر دولت بخواهد سفت و سخت آنرا پیگیری کند، مردم زیادی که نیاز به تسهیلات بانکی دارند به مشکلات و چالش های بزرگ برخورد کرده و تبعات سنگین اجتماعی برای کشور دارد.
پوشش ندادن اصل مطلب و انتقادهای رهبری
مورد دیگری که بی بی سی فارسی آنرا بصورت واضح پوشش نمی دهد، اصل مطلب، مطالبات و انتقادهای به حق رهبری است، رهبر انقلاب از دولت خواستند در همه کارها و تصمیم های اقتصادی چند نقطه مهم و قابل سنجش مانند عدالت، کاهش فاصله طبقاتی، ثبات بازار، کاهش تورم، ثبات نرخ ارز و رشد تولید را مراقبت و رعایت کند و تصمیم های اقتصادی با عنایت به تأثیر آنها بر روی این شاخص ها گرفته شود.
حضرت آیت الله خامنه ای مسئله معیشت مردم را مسئله ای بسیار مهم برشمردند و افزودند: مشکلات معیشتی مانند گرانی مسکن و اجاره خانه موجب می شود همه کارهای خوب و پر زحمت دولت تحت الشعاع قرار گرفته و از چشم ها دور بماند. رهبر انقلاب اسلامی ضمن اشاره به آمارهای مسئولان درباره ی کاهش تورم از آغاز دولت، خاطرنشان کردند: این کاهش خوب است اما کافی نیست چونکه استمرار تورم دو رقمی برای چند سال پی در پی نامطلوب است و باید کوشش کرد هر قدر ممکنست کم شود.
ایشان، به عاقبت رساندن کارها و طرح های زیاد نیمه تمام، حل مسئله ناترازی بانک ها، مقابله با دلالی و واسطه گری را همچون اقداماتی خواندند که اجرای آنها تأثیر سریعی در کاهش تورم خواهد داشت.
رهبر انقلاب تاکید نمودند که این تورم زیبنده اقتصاد ایران نیست و باید در بین مدت و طولانی مدت به تورم تک رقمی تبدیل گردد تا اقتصاد ایران بتواند حرفی برای گفتن داشته باشد، اما نکته درست رهبری این است که دولت درحال اصلاح ساختار بودجه بوسیله تامین منابع مالی است، گواه صحت این اظهارات نیز افزایش درآمدهای مالیاتی، اهتمام دولت به تصحیح ترازنامه شرکت های دولتی و همت دولت برای مولدسازی اموال دولتی است.
تجارت خارجی تسهیل کننده تولید و افزایش صادرات
یکی از موضوعات مهمی که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند تقویت تولید بوسیله تجارت خارجی است، رهبر انقلاب، پشتیبانی تجارت خارجی از تولید داخلی را از دیگر راه های مهم رشد تولید دانستند و گفتند: «یک بخش تجارت خارجی به تنظیم بازار مربوط می شود اما در بخش دیگر باید کاری کرد که تفاهم ها و قراردادها با کشورها در نهایت، موجب صادرات تولیدات داخلی و واردات سرمایه یا کالاهای سرمایه ای به کشور شود.»
تبدیل واردات به صادرات از فرآیند های معکوس یکی از راهکارهایی است که اقتصادهای بزرگ دنیا بیش از ۵۰ سال درحال انجام آن هستند، کشورهای خارجی با فن آوری و فرآوری محصولات و تبدیل به محصول ارزش افزوده نفت را به کالاهای دیگر تبدیل نموده و بوسیله تجارت تولید داخلی خودرا تقویت کرده و مجدداً همان کالای فرآوری شده را به کشورهای دیگر یا همان کشور صادرات می کنند.
این موضوع اگر بتواند در اقتصاد ایران نهادینه شود می توان سودهای سرشاری را از این طریق عاید کشور کند، البته این نکته مهم رهبری در گزارش بی بی سی، سانسور شد.
اذعان به افزایش رشد اقتصادی در قسمتی از گزارش بی بی سی فارسی آمده است: «اگرچه رشد اقتصادی ایران در سه سال اخیر بیش از ۴ درصد بوده، ولی بخش قابل توجهی از این رشد ناشی از بازیابی اقتصاد بعد از همه گیری کرونا، و مخصوصاً در دو سال اخیر ناشی از جهش قیمت محصولات صادراتی ایران در بازارهای جهانی بوده است. حمله روسیه به اوکراین سبب شده که در یک سال و نیم گذشته، قیمت نفت و مواد اولیه نظیر فلزات و محصولات پتروشیمی به شدت بالا برود. ولی تأثیر این عوامل رو به افول است. برای مثال، طبق آمارهای گمرک در ۵ ماه اول امسال ارزش صادرات غیرنفتی ۸.۵ درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل کاهش پیدا کرد که بخش مهمی از این افت، ناشی از پایین آمدن قیمت جهانی محصولات پتروشیمی بود.» رشد اقتصادی بیش از ۴ درصد در زمانی که دولت محدودیت های فراوانی شامل کسری بودجه، اصلاح ساختار اقتصاد، اصلاح ساختار مالیاتی، تحریم، کنترل تورم و اقتصاد انقباضی دارد خیلی مشکل و تحسین برانگیز است، اما بی بی سی فارسی اهتمام دارد این دستاورد را تنها به افزایش صادرات به دلیل جنگ اوکراین و روسیه نسبت دهد که این نسبت دادن بی انصافی محض است. البته این که فعالان اقتصادی بخش خصوصی و دولتی توانسته اند از این شرایط بهره ببرند نیز هنر ویژه ای می خواهد که در مقاطع قبل شاهد آن نبودیم. به عنوان نمونه در گذشته چالش سخت بین روسیه و ترکیه به وجود آمد اما ایران نتوانست از آن چالش به نفع اقتصاد خود بهره برده و صادرات به روسیه را در آن مقطع زمانی جهش دهد.
رشد اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۰ و سال ۱۴۰۱، به ترتیب ۴.۴ درصد و ۴ درصد بوده است. این در شرایطی است که متوسط چهار ساله منتهی به دولت سیزدهم در دولت دوازدهم، ۰.۶ درصد بوده است. این در شرایطی است که متوسط این دو سال ۴.۲ درصد است. یعنی رشد اقتصادی دولت سیزدهم ۷ برابر چهار سال دولت قبل بوده است.
بر اساس آخرین اطلاعات بانک مرکزی، میزان نرخ رشد گروه نفت و گاز در چهار سال دولت دوازدهم منفی ۸.۷ درصد بود که این رقم در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، به ۱۰ درصد رسیده است. نرخ رشد گروه صنایع معادن و گاز، در دولت دوازدهم ۱.۹ درصد بوده است و در سال ۱۴۰۰ معادل ۱.۱ و سال ۱۴۰۱ حدود ۶.۵ درصد بود.
همچنین میزان نرخ رشد در بخش صنعت در سال ۱۴۰۱، ۹.۵ درصد بوده است این در شرایطی است که متوسط در دولت دوازدهم ۱.۹ درصد بوده است. همین طور متوسط رشد اقتصادی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، ۰.۸ درصد بوده است که این میزان در سال ۱۴۰۱، ۴.۲ بوده است و همین طور متوسط رشد سرمایه گذاری از ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، منفی ۵.۹ درصد بوده است و در سال ۱۴۰۱، ۶.۷ درصد بوده است.
بر اساس آمارهای مقدماتی، رشد تولید ناخالص داخلی (به قیمت های ثابت سال ۱۳۹۵) در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل معادل ۴.۰ درصد رقم خورد (نرخ رشد مذکور در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال پیش از آن معادل ۴.۴ درصد بوده است). همین طور تولید ناخالص داخلی بدون نفت در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل ۳.۵ درصد افزوده شد (نرخ رشد مذکور در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال پیش از آن معادل ۳.۹ درصد بوده است).
رشد تولید ناخالص داخلی (به قیمت های ثابت سال ۱۳۹۵) در سه ماهه چهارم سال ۱۴۰۱ نسبت به زمان مشابه سال قبل معادل ۵.۳ درصد رقم خورد. همین طور تولید ناخالص داخلی بدون نفت در دوره مذکور نسبت به زمان مشابه سال قبل ۴.۷ درصد افزایش پیدا کرد.
کاهش نرخ بیکاری
یکی از موارد دیگری که در گزارش بی بی سی از آن یاد شده شبهه افکنی در کاهش نرخ بیکاری است که بی بی سی آنرا به افزایش تقاضا پس از همه گیری کرونا ربط داده است، اما آمار نشان داده است کاهش نرخ بیکاری به دلیل افزایش تقاضا برای تولید شکل گرفته است.
نکته بعدی این است که در ایران بر خلاف خیلی از کشورهای اروپایی مانند انگلستان قوانین قرنطینه بصورت سفت و سخت انجام نشد و تنها در مقطعی در شروع شروع کرونا آن هم در نوروز سال ۹۹ و در انتهای سال ۹۸ دولت بصورت ویژه قرنطینه را انجام داد و پس از آن شاهد قرنطینه سنگین برای کنترل کرونا نبودیم و عملاً کسب و کارها از سال ۱۴۰۰ و در دولت قبل به ظرفیت کامل رسیده بودند و حال این که در سال ۱۴۰۲ هستیم و ۲ سال و نیم هم از آن روزها گذشته است.
نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله، از آن حکایت می کند که ۲۱، ۶ درصد از فعالان این گروه سنی در بهار ۱۴۰۲ بیکار بوده اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۴۰۱) ۲.۴ درصد کاسته شده است.
بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله نیز نشان داده است که در بهار ۱۴۰۲، ۱۵، ۵ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده اند. این در شرایطی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان داده است این نرخ نسبت به بهار ۱۴۰۱، به میزان ۱.۱ درصد کاسته شده است.
تحریم را چه دولتی بر ایران اعمال کرد؟ کدام دولت از برجام خارج شد؟
در قسمت پایانی و جمع بندی گزارش بی بی سی فارسی آمده است: «۱۵ سال قبل شاهد افت تدریجی سطح رفاه در ایران بوده است؛ به صورتی که متوسط مصرف سالانه خانوارهای شهری ۲۶ درصد کاسته شده و مصرف خانوارهای روستایی هم نصف شده است. این مورد مخصوصاً روی قدرت خرید مواد غذایی تأثیر گذاشته است و ارزش مواد غذایی مصرفی هر ایرانی از ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۱ حدودا نصف شده است. رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی اش گفت تحریم ها «معیشت مردم را به گروگان گرفته است. ولی وضع تحریم ها و برداشته شدن آنها، تصمیم هایی سیاسی است و سیاستمداران حاکم بر ایران نمی توانند از زیر بار تبعات اقتصادی این مسأله سیاسی شانه خالی کنند.»
بی بی سی فارسی گزارش اقتصادی را با یک جمع بندی سیاسی به انتها رسانده است و همین جمله آخر این گزارش نشان داده است این گزارش بصورت ویژه سیاسی است و بار تخصصی اقتصاد ندارد.
اما سوالی که مطرح می شود این است که چرا رسانه های خارجی حقیقت را وارونه نشان می دهند، ایران با نگاه نرمش و پشتیبانی از معیشت مردم توافق برجام را با تمام ضعف های آن پذیرفت تا با رفع تحریم ها وضعیت معیشتی مردم بهتر شود و دسترسی ایران به منابع ارزی بهتر شود، اما کدام دولت بود که بصورت قلدرمابانه و بصورت یک طرفه از برجام خارج شد و به دولت های اروپایی نیز دستور داد تا منافع برجام برای ایران را رعایت نکنند؟، مگر نه این است که آمریکا بصورت یک طرفه از این توافق خارج شد؟
مگر نه این است که بصورت علنی ایران را تهدید و تحریم کرده و فرمانده ارشد نظامی ایران را بصورت ناجوانمردانه ترور کردند؟
ایران همیشه از مذاکره استقبال کرده و در دولت سیزدهم نیز مذاکره برای رفع تحریم ها تعطیل نشده و دولت اهتمام دارد با گسترش روابط با شرق (پیوستن به شانگهای و بریکس) و ایجاد توازن در سیاست خارجی بهترین دستاورد را در مذاکرات با غرب داشته باشد؛ این نکته را رهبر انقلاب مجدداً تأیید کردند و تصریح کردند؛ «در زمینه رفع تحریم ها کارها و مذاکراتی در حال انجام می باشد که در جای خود درست و محفوظ است اما به موازات آن باید خط خنثی کردن تحریم ها دنبال شود که مهم ترین شاخص آن، کاهش تورم است.»
بی بی سی فارسی اگر می خواهد بصورت سیاسی، اقتصاد را تحلیل کند باید نگاه شرافتمندانه رسانه ای داشته باشد نه این که با یک گزارش آلوده سیاسی، اقتصاد را تحلیل کند.
منبع: متخصص فلز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب