تاثیر گرمایش جهانی بر سیل های اخیر ایران
به گزارش متخصص فلز یك اقلیم شناس بارش های سنگین و سیل های اخیر ایران را ناشی از تغییر اقلیم و گرمایش جهانی دانست و ادعی بی سابقه بودن بارش های ایران را رد كرد.
مهران زند در گفتگو با ایسنا با اشاره به اینكه بارش های اخیر ایران نمونه ای از رویدادهای حدی است، اظهاركرد: رویدادهای آب و هوایی حدّی، پدیده های جوی هستند كه از نظر فراوانی، كمیاب ولی در عین حال از شدت بالایی برخوردار می باشند و هنگام وقوع آنها زیست كره و ساكنان منطقه به دشواری می توانند خویش را با تغییرات بوجود آمده تطبیق دهند.
وی اضافه كرد: این رخدادها مقادیر حداكثر یا حداقلی متغیرهای مختلف هواشناسی یا هیدرولوژیك مانند بارش، دما، باد یا دبی هستند كه احتمال وقوع كمی دارند اما از شدت بالایی برخوردار می باشند. از آنجائیكه بستر رویدادهای آب و هوایی حدّی، «شرایط دمایی و بارش های حدی» است، بررسی داده های اقلیمی حدی در این مورد ضروری به نظر می آید.
این دانشیار پژوهشی پژوهشكده حفاظت خاك و آبخیزداری افزود: با عنایت به موقعیت جغرافیایی ایران كه در منطقه خشك و نیمه خشك جهان واقع شده است؛ هر ساله شاهد رویدادهای حدی بارش (خشكسالی و بارش های شدید منجر به سیل) هستیم. اهمیت بررسی مقادیر حدی بارش، روند تغییرات و فراوانی رخداد بارش، طی دوره های گذشته و همینطور تأثیر گرمایش جهانی بر روند مقادیر حدی بارش طی دوره های آتی بسیار ضروری می باشد. گفتنی است؛ از اشكال بارز وقایع حدی در بخش كشاورزی (كه اثرگذاری مستقیم بر شرایط موجود هر منطقه دارد) می توان رخداد خشكسالی و وقوع سیلاب را برشمرد كه به تغییرات میزان، شدت و فراوانی بارش هر منطقه وابسته است.
زند تصریح كرد: مطالعات انجام شده در زمینه تغییر اقلیم در جهان حاكی از این واقعیت است كه تغییر مفهوم دار در یك یا چند متغیر اقلیمی مانند دما و بارش در یك بازه زمانی بلندمدت باعث تغییر در وقوع پدیده های حدی مانند بارش های شدید، خشكسالی و طوفان می شود. در سال های اخیر وقوع رخدادهای حدی مانند بارش های سنگین، تگرگ، موج های هوای گرم، خشكسالی، سیل و طوفان در خیلی از مناطق دنیا افزایش یافته است. تحقیقات بسیاری در مراجع معتبر علمی جهان افزایش این پدیده های حدی را ناشی از گرمایش جهانی می دانند.
گرمایش جهانی در نتیجه افزایش مصرف سوخت های فسیلی
به گفته این اقلیم شناس، از سال های گذشته مدلهای آب و هوایی پیش بینی كرده اند كه به خاطر افزایش گازهای گلخانه ای و متعاقباً گرم شدن كره زمین، مناطق مرطوب دنیا به احتمال زیاد مرطوب تر (بارانی تر) خواهند شد. هوای گرم تر سبب تبخیر بیشتر آب اقیانوس ها و آبراهه ها می شود و در عین حال هوای گرم تر می تواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد. تركیب چنین عواملی منجر به بارش های سیلابی می شود.
این عضو پژوهشكده حفاظت خاك و آبخیزداری اظهار نمود: افزایش گازهای گلخانه ای ناشی از افزایش مصرف سوخت های فسیلی روز به روز، وضعیت آب و هوا را بدتر می كند و به احتمال زیاد منجر به بروز امواج گرمایی مرگبار، آتش سوزی جنگل ها، خشكسالی و سیل می شود.
زند در ادامه در مورد بارش های سنگین اخیر در ایران كه منجر به وقوع سیل در برخی از شهرهای كشور شده است، با اشاره به اینكه این بارش ها، ناگهانی نبودند و سازمان هواشناسی كشور از ۱۰ روز پیش از وقوع، حتی مقدار بارش را به شكل كمّی برآورد كرده بود، اظهار داشت: بر پایه داده های سازمان هواشناسی كشور، بارندگی های ایستگاه سینوپتیك اهواز در سال ۲۰۱۸ و ابتدای ۲۰۱۹ كمتر از سال ۱۹۹۷ میلادی است و به طوركلی این اظهار نظر كه این بارش ها در ۴۰ سال اخیر بی سابقه بوده است درست نیست یا دست كم برای تمام مناطق درگیر با سیل صدق نمی كند.
تاثیر دخالت های انسانی در وقوع سیل های ایران
این متخصص حوزه اقلیم شناسی با اشاره به اینكه بارش یك متغیر هواشناسی است و سیلی كه روی زمین جاری می شود؛ یك مسئله هیدرولوژیكی پیچیده است، تصریح كرد: از نظر میزان بارش، اتفاقی كه افتاده بی سابقه نبوده است. این كه این بارش در مناطقی منجر به سیل شده، عوامل متعددی در آن دخالت داشته كه این عوامل در هر منطقه می تواند متفاوت باشد و باید دقیقاً بررسی و ریشه یابی شوند. از بین رفتن جنگل ها، تجاوز به حریم رودخانه، عدم لایروبی و مسدود شدن آبراهه و … از عوامل ایجاد این سیلاب ها بوده اند.
زند در مورد عوامل احتمالی وقوع سیل های مخرب در ایران طی روزهای گذشته، اضافه كرد: خشكسالی های پی در پی می توانند زمینه ساز جاری شدن سیل شوند، چون كمبود و یا نبود منابع آبی در سال های خشك سبب از بین رفتن پوشش گیاهی می شود، نبود پوشش گیاهی هم منجر به فرسایش خاك شده و این چرخه منجر به تشدید سیل می شود.
وی در ادامه با اشاره به اینكه رویدادهای سیل اخیر نشان داد كه علاوه بر دخالت های نادرست انسان در طبیعت و پاكسازی جنگل ها و بیشه زارهای پیرامونی شهرها و روستاها، مكان یابی نامناسب بعضی از روستاها و شهرها هم در ایجاد این خسارت ها بی تأثیر نبوده است، خاطرنشان كرد: بعضی از این مناطق مسكونی درست در حریم رودخانه ها شكل گرفته اند و یا این كه در گذر زمان به سمت رودخانه ها توسعه پیدا كرده اند. شهرداران و استانداران و مدیریت بحران استان ها باید قبل از این به این مسئله توجه می كردند و راه های برون رفت از این خطرهای احتمالی را برطرف می كردند تا از میزان خسارت ها به مقدار قابل توجهی كاسته می شد.
ضرورت تهیه منحنی پیش بینی بارش و دما توسط سازمان هواشناسی
این عضو پژوهشكده خاك و آبخیزداری همینطور با اشاره به لزوم آینده نگری وضعیت بارشی كشور تصریح كرد: بعضی از خصوصیت های بارش های حدی ایران مانند بیشینه بارش محتمل و منحنی های شدت-مدت-فراوانی بارش برای خیلی از ایستگاه ها تهیه نشده و آن هایی هم كه تهیه شده است؛ به روزرسانی نشده است. از این رو ضروری می باشد تا هرچه سریع تر، سازمان هواشناسی این اطلاعات مهم را با استفاده از داده های بلندمدت بارش ساعتی و روزانه ایستگاه های پراكنده در سطح كشور تهیه نماید و در دسترس برنامه ریزان مختلف قرار دهد تا بر اساس آنها نسبت به جابجایی روستاهایی كه در مكان نامناسب قرار گرفته اند و رهاسازی بستر سیلابی رودخانه ها از دست اندازی های انسانی هرچه سریع تر اقدام گردد تا از تكرار چنین حوادثی جلوگیری شود.
وی در انتها با اشاره به تاثیر اجتماعی ناشی از خشكسالی ها و سیلاب ها اظهار داشت: خشكسالی و سیل در نقاط مختلف دنیا می تواند سرنوشت یك كشور را رقم بزند. بارندگی های شدید در بعضی نقاط و كمبود بارندگی در بعضی نقاط دیگر در زندگی بخش بزرگی از مردم تأثیر منفی می گذارد البته این همه ماجرا نیست و تأثیر این پدیده را می توان در توقف تولید مواد غذایی، به وجود آمدن نا آرامی های اجتماعی، شورش همینطور مهاجرت مشاهده كرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب