طنین شیپور جنگ تجاری چین و ایالات متحده
متخصص فلز: جنگ تجاری که ترامپ در دوره دوم ریاست جمهوری خود شدت بخشیده چالشی برای اقتصادهای آسیایی، بزرگ و کوچک در عصری است که انتظار می رود پرجمعیت ترین منطقه جهان رشد اقتصادی پرقدرتی داشته باشد.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، نظم جهانی جدیدی با دو قطب سیاسی و اقتصادی درحال شکل دهی است (G۴) در مقابل BRICS و روابط تجاری درحال تنظیم مجدد هستند. ترامپ در ۲ آوریل، روز معروف به روز آزادی، از تعرفه های ۵۴ درصدی بر تمام کالاهای وارداتی چین به آمریکا رونمایی نمود. به نظر می آید تغییر ژئوپلیتیک دلیل اصلی آن است. وزارت بازرگانی چین در اطلاعیه ای اعلام نمود که چین قاطعانه با این امر مخالف است و اقدامات متقابلی را برای حفظ حقوق و منافع خود انجام خواهد داد.
حسین شیرزاد، تحلیلگر توسعه کشاورزی در ادامه این مورد در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری مهر نوشت: پکن با اعمال تعرفه های تلافی جویانه بر روی طیفی از محصولات کشاورزی و سوخت و در عین حال اقدامی مقابل برخی شرکتهای آمریکایی و تشدید کنترل های صادراتی به این عوارض واکنش نشان داد.
ایالات متحده به تغییر تجارت از چین و سایر اقتصادها مانند مکزیک و ویتنام ادامه داده است. در بعضی موارد، این به این علت بوده که این اقتصادها یک گام میانی در جریان تجاری بین چین و ایالات متحده می سازند.
اقتصادهای اروپایی از تجارت با روسیه فاصله گرفته و تجارت با دیگر شرکا بخصوص ایالات متحده را افزایش داده اند. اقتصادهای درحال توسعه، به جای اقتصادهای پیشرفته، حال بیشترین واردات و صادرات چین را می سازند. اقتصادهایی مانند انجمن کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN)، برزیل و هند بازهم به تقویت روابط تجاری در سرتاسر طیف ژئوپلیتیک ادامه می دهند. تعرفه های ۵۴ درصدی که ترامپ بر چین تحمیل کرد، بالاتر از آن چیزی است که خیلی از تحلیل گران انتظار داشتند و می تواند اساساً روابط و تقریبا نیم تریلیون دلار تجارت بین دو اقتصاد را بعد از دهه ها وابستگی متقابل تغییر دهد.
چالش ها برای کسب وکارهایی که زنجیره های تامین ریشه در چین دارند، چندگانه است، چون که نه تنها با عوارض غیرمنتظره بالای ایالات متحده بر واردات چین، بلکه بر سایر کشورهای آسیایی نیز درگیر هستند. برای دور زدن تعرفه های موجود، بعضی از شرکتهای چینی و چندملیتی تولید خویش را به سایر نقاط آسیا منتقل کرده اند. اما تعرفه های جدید ترامپ بر سایر کشورهای آسیایی که اعلام گردید به چین نیز لطمه می رساند چون ویتنام با عوارض ۴۶ درصدی و کالاهای کامبوج با تعرفه ۴۹ درصدی مواجه خواهد شد.
نکته مهم آن است که افزایش ۳۴ درصدی تعرفه بر کالاهای چینی را باید علاوه بر تعرفه های ۲۰ درصدی که در دو ماه گذشته وضع شده بود و تعرفه های قبلی درنظر داشت. به نظر، کارشناسان تجارت بین الملل در مؤسسه اقتصاد بین الملل پترسون، در مجموع، ضربات متوالی، میانگین نرخ تعرفه بر واردات چین را به ۷۶ درصد می رساند. این رقم فراتر از تعرفه های ۶۰ درصدی است که ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود تهدید کرده بود که بر چین اعمال خواهد نمود.
اسکات بسنت، وزیر خزانه داری آمریکا در گفتگو با بلومبرگ تأیید کرد که کالاهایی که از چین وارد می شوند، حال با نرخ تعرفه مؤثر ۵۴ درصدی مواجه خواهند شد مجموع نرخ ۳۴ درصدی تازه وضع شده به اضافه نرخ ۲۰ درصدی که ترامپ قبلاً در دولت جدید خود وضع کرده بود. تعرفه های ترامپ می تواند تجارت چین را تحت تأثیر قرار دهد.
آغاز جنگ تجاری دو قدرت اقتصادی
جنگ تجاری که دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا در دوره دوم ریاست جمهوری خود تشدید کرده است، چالشی برای همه اقتصادهای آسیایی، بزرگ و کوچک در عصری است که انتظار می رود پرجمعیت ترین منطقه جهان رشد اقتصادی پرقدرتی را بهمراه داشته باشد.
تولید انبوه، صادرات و تجارت آزاد به تبدیل چین و سایر کشورهای آسیایی به نیروگاه های اقتصادی در دهه های گذشته کمک فراوانی کرد. اما رگبار تعرفه های ترامپ با هدف وادار کردن شرکت ها برای حفظ یا راه اندازی کارخانه های خود در ایالات متحده، توافق های تجاری را که اکثرا با هزینه های سیاسی زیادی برای شرکای تجاری صورت می گیرد از بین خواهد برد. با وجود کاهش مقداری تجارت از زمان شروع جنگ تجاری ترامپ با چین در نخستین دوره ریاست جمهوری خود، کسری تجاری ایالات متحده بازهم به افزایش خود ادامه داده و پارسال به ۲۹۵.۴ میلیارد دلار رسیده است.
چین، اقتصاد شماره ۲ جهان، برای جبران تقاضای ضعیف در داخل بشدت بر صادرات تکیه کرده است. حزب حاکم کمونیست صادرات خودرو بخصوص خودرو های برقی و باتری را در اولویت قرار داده است، اما تعرفه های ۲۷.۵ درصدی بر صادرات خودرو و ۱۰۲.۵ درصدی عوارض خودرو های برقی در واقع بازار آمریکا را برای خودروسازان آن بسته است.
چین بعد از مکزیک دومین تامین کننده قطعات خودرو به ایالات متحده است. حال دیگر تعرفه های چین بر روی برخی از محصولات کشاورزی آمریکایی رسماً اجرایی شده که آخرین اقدام تلافی جویانه در جنگ تجاری درحال گسترش بین دو اقتصاد برتر جهان است. تمایل چین به استفاده از غذا بعنوان یک اقدام متقابل مقابل ایالات متحده که از لحاظ تاریخی یکی از بزرگترین تامین کنندگان آن است، هم بر موفقیت دولت در تقویت خودکفایی کشاورزی و هم بر تأثیر کند شدن اقتصاد بر تقاضا تاکید می کند.
تعرفه های کشاورزی که از ۱۰ تا ۱۵ درصد در لیست گسترده ای از اقلام شامل غلات، پروتئین ها، پنبه و محصولات تازه اعمال می شود از اقدامات اولیه متمرکز بر انرژی و فلزات حیاتی پیروی می کند. واردات سویا از ۳ شرکت آمریکایی و همین طور تمامی خریدهای چوب آمریکایی نیز متوقف شده است. در اقدامی جداگانه، پکن تعرفه های تلافی جویانه ای را بر طیفی از کالاهای کشاورزی کانادا اعمال کرد که از ۲۰ مارس اجرایی می شود. اما حصول اطمینان از این که ۱.۴ میلیارد شهروند به اندازه کافی تغذیه می شوند بازهم در رأس برنامه سیاست مداران چینی قرار دارد در حالیکه چین بازار صادراتی کلیدی برای ایالت های عمدتا جمهوری خواه در کمربند کشاورزی غرب میانه است، تلاشهای پکن برای پیکربندی مجدد زنجیره های تامین بعد از جنگ تجاری در نخستین دوره ریاست جمهوری ترامپ، اهرم واشنگتن را تضعیف کرده است.
دعوای بین المللی و قیمت کالاهای استراتژیک
بهبود ناامیدکننده اقتصاد چین پس از تمام گیری یک نقطه روشن یعنی تنوع در تامین مقدار زیادی غذا را به دنبال داشته است. از طرفی، مواجهه با تأثیر مازاد عرضه داخلی فوریت بیشتری پیدا کرده است. قیمت گندم محلی در حدود پایین ترین حد در ۵ سال قبل است و واردات ذرت کاسته شده است. آخرین داده های نشان داده است که کاهش شدید قیمتها به علت کاهش شدید مواد غذایی، قیمت های مصرف کننده را تحت تأثیر قرار داده است. البته دولت با کوشش برای حفاظت از کشاورزان خود پاسخ داده است. از تاجران خواسته شده است که خرید غلات خارج از کشور همچون جو و سورگوم را محدود کنند، در حالیکه محموله های سویا با تأخیر روبرو شده است.
اشتیاق پکن جهت بررسی ها و عوارض تجاری در ماه های اخیر، هدف قرار دادن اقلامی از کلزا و حبوبات گرفته تا غذاهای دریایی، گوشت و لبنیات نشان داده است که سیاست گذاران با تشکیل موانعی برای واردات، بخصوص در مورد اقلام ممتازی که بیشترین فشار را از جانب خانوارها متحمل شده اند، نگران نیستند. پشت سر گذاشتن همه این تلاش ها، رکورد تولید غلات و عزم راسخ جهت استفاده از این دوره فراوان برای ایجاد ذخایر است.
چین در نشست سالانه قانونگذاری خود که این هفته تمام می شود، دولت شیء جین پینگ، هم هدف تولید خویش را برای سال و هم بودجه خویش را برای ذخیره سازی افزایش داده است. در عین حال اقدامات فنی بیشتری مانند کاهش کنجاله سویا در جیره های حیوانی نیز درحال ترویج است که نشانه ای از اضطراب مداوم در مورد لطمه پذیری گله های دام در مقابل منابع سویای خارجی است.
سویا بزرگترین صادرات کشاورزی آمریکا به چین به ارزش نزدیک به ۱۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ میلادی بود و در سالهای اخیر کانون تلاشهای شدید برای تغییر وابستگی این کشور به تامین کنندگان دیگر، کمتر متخاصم مانند برزیل بوده است. فصلی بودن تولید جهانی موجب خواهد شد که این کشور آمریکای جنوبی سهم عمده واردات چین را حداقل تا تابستان ۲۰۲۵ به خود اختصاص دهد که احتمالا تعرفه ۱۰ درصدی روی سویاهای آمریکایی را نه اینجا و نه آنجا در ماههای آینده باقی می گذارد. البته، دولت می خواهد اقتصاد را به حرکت درآورد و بخش بزرگی از آن تشویق خریداران به باز کردن کیف پول هایشان است.
محرک موفقیت آمیز مقامات می تواند شاهد افزایش قیمت مواد غذایی و تغییر تفکر در مورد واردات باشد. تأثیر آب و هوای شدید بر روی محصول نیز بر محاسبات تأثیر می گذارد. اما در این میان، پکن با هدف قرار دادن کالاهای کشاورزی آمریکایی، یکی از سلاح های کم هزینه و تاثیرگذارتر را در زرادخانه تجاری خود به کار می گیرد. اقدام تلافی جویانه چین مقابل تعرفه های جدید ایالات متحده، حرکت پکن بسمت تامین کنندگان جایگزین برای کالاهای کشاورزی همچون برزیل را تسریع خواهد کرد، تغییری که در طول جنگ تجاری در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا شروع شد.
پکن از مجموعه ای از اقدامات متقابل همچون تعرفه های اضافی ۳۴ درصدی بر همه کالاهای ایالات متحده که علاوه بر تعرفه های ۱۰ تا ۱۵ درصدی بر روی تجارت کشاورزی به ارزش تقریبی ۲۱ میلیارد دلار در اوایل ماه مارس اعمال شده بود، رونمایی نمود. کشمکش های اقتصادی چین و سال ها ذخیره سازی موجب کاهش تقاضا برای سویای آمریکا شده است. بگونه ای که واردات آن در سالهای ۲۰۲۴/۲۰۲۵ با کاهش ۳ درصدی به ۴ میلیارد بوشل سویای آمریکا رسید.
اگر چین تعرفه های ۲۵ درصدی روی دانه های سویای آمریکا را بازگرداند، بعید گویی قیمت سویای آمریکا بیشتر کاهش پیدا کند، برای اینکه احتمالا در ماه آگوست به پایین ترین سطح خود رسیده است. افزایش قیمت سویا در نیمه اول سال ۲۰۲۵ تنها به اختلالات آب و هوایی در تولید برزیل بستگی دارد.
با تهدید فعلی افزایش تعرفه های آمریکا توسط دولت ترامپ و اجرایی شدن آن، رقابت پذیری مواد اولیه وارداتی کاسته می شود. نتیجه این سیاستها بشکل دادن به صنعت سوخت زیستی و تقاضای سویای ایالات متحده ادامه خواهد داد. توسعه و کارآیی بازار سویا ظرفیت قوی برای آربیتراژ (کسب سود از تفاوت قیمت یک دارایی دو یا چند بازار در زمان مشخص) در اطراف تعرفه ها، سازماندهی مجدد جریان های تجاری و بازگشت به تعادل طبیعی طولانی مدت را نشان داده است.
تعرفه های پیشنهادی آمریکا بر مکزیک، کانادا و چین
اما تعرفه های پیشنهادی بر مکزیک، کانادا و چین می تواند اثرات گسترده ای بر سایر زنجیره های تامین کشاورزی نیز داشته باشد. بعنوان مثال، قیمت کود احتمالا افزایش خواهد یافت چون درست زمانیکه کشاورزان آمریکایی بازارهای صادراتی محصولاتی مانند سویا را از دست می دهند و بار دیگری را بر دوش کشاورزان با کمبود نقدینگی اضافه می کنند.
عوارض بر واردات کالاهای کشاورزی می تواند به صنایعی مانند شکلات سازان و آب نبات ها و همین طور تامین کنندگان میوه و سبزیجات تازه لطمه برساند.
ایالات متحده به دور شدن از چین و تجارت بیشتر با آسه آن و مکزیک ادامه می دهد. این کشور بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ سهم خود از تجارت کالاهای تولیدی با چین را ۶ واحد درصد کم کرد. در همان زمان، ایالات متحده سهم خود از واردات از مکزیک و آسه آنرا به ترتیب حدود ۲.۴ درصد افزایش داد. در نتیجه، مکزیک در سال ۲۰۲۳ به بزرگترین تامین کننده کالا به ایالات متحده تبدیل شد، موقعیتی که چین از سال ۲۰۰۷ در اختیار داشت.
در سال ۲۰۲۴، مکزیک و آسه آن هر دو به ثبت دستاوردهای تجاری ناشی از جهت گیری مجدد تجاری ایالات متحده ادامه دادند، به صورتی که هر دو اقتصاد در سال ۲۰۲۴ سریع تر از متوسط سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۳ سهم خویش را از تجارت ایالات متحده به دست آوردند.
مکزیک دومین مقصد بزرگ سویای کشور ایالات متحده است که حدود ۱۰ درصد از کل سالانه سویا را به خود اختصاص می دهد، بااینکه تهدیدات تعرفه ای نیز در آنجا وجود دارد. در همین حال، چین در سال ۲۰۲۴ بیشتر از ۲۷ میلیارد دلار از محصولات کشاورزی و در رابطه با آن از ایالات متحده خریداری کرد.
چین به صورت پیوسته بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ سهم واردات ایالات متحده را در تقریبا تمام بخش ها از دست داد و بیشترین کاهش را در الکترونیک، ماشین آلات و منسوجات و پوشاک داشت. در این بخش ها، سهم واردات آمریکا از چین بین ۱۴ تا ۱۶ درصد در این دوره کاهش پیدا کرد. این نشان دهنده تغییر در الگوهای تامین منابع ایالات متحده است تا تغییر در ترکیب یا ارزش های صادراتی چین. در واقع، چین از سال ۲۰۱۷، صادرات جهانی خویش را در این بخش ها به بیشتر از ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش داده است. اما چین به گسترش تجارت خود با اقتصادهای درحال توسعه، بخصوص آسه آن، آمریکای لاتین و روسیه ادامه خواهد داد؛ بخصوص آنکه ماهیت آب و هوای گرم تر برزیل فرصت های ذخیره سازی در مزرعه را محدود می کند، به این مفهوم که منابع تازه برداشت شده معمولا سریع تر از آمریکای شمالی راه خویش را به کانال های صادرات پیدا می کنند.
تشویق تجارت با کشورهای درحال توسعه
چین یکی از خریداران عمده سویا و ذرت است و تهدید افزایش تنش های تجاری بین چین و ایالات متحده در دوران ترامپ احتمالا تجارت بیشتر با کارائیب را تشویق می کند. با این وجود، نگرانی های بهداشت گیاهی سبب شد چین در اواسط ژانویه خرید سویا از ۵ شرکت برزیلی را مسدود کند که پیچیدگی دیگری به داستان تجارت جهانی اضافه کرد.
در دو سال گذشته، اقتصادهای درحال توسعه ضمن تعامل عمیق تر با چین از اقتصادهای پیشرفته پیشی گرفتند و بخش عمده واردات و صادرات چین را به خود اختصاص دادند. در کنار هم، چین سهم خویش را از کل تجارت با شرکای دورتر از نظر ژئوپلیتیکی همچون اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و ایالات متحده بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ تقریبا ۱۰ درصد کم کرد. بیشتر تغییر چین بسمت اقتصادهای درحال توسعه نتیجه روابط تجاری رو به رشد با آسه آن بود که در سال ۲۰۲۴ از اتحادیه اروپا پیشی گرفت و به بزرگترین منطقه شریک تجاری چین تبدیل شد.
بسیاری از قسمتهایی که عمده ترین تغییرات تجاری را ثبت می کنند مانند الکترونیک، ماشین آلات و منسوجات آنهایی هستند که نقش چین بعنوان تامین کننده بالادستی ورودی های میانی آسه آن درحال تغییر است. اقتصادهای آسه آن به نوبه خود کالاهای غائی را برای بازار جهانی و به صورت درحال افزایشی برای ایالات متحده تولید می کنند.
بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۴، سهم صادرات الکترونیک آسه آن به ایالات متحده دو برابر شد و از ۱۰ به نزدیک به ۲۰ درصد رسید. یکی از استثناهای قابل توجه این الگو، اندونزی است. تجارت این کشور با چین بطور میانگین بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ سالانه ۱۲ درصد رشد داشته است که این امر به علت صادرات فلزات و مواد معدنی بخصوص نیکل اندونزی تامین می شود.
تجارت چین با آمریکای لاتین نیز با واردات کشاورزی چین از منطقه و رشد صادرات چین در کالاهای تولیدی، محصولات الکترونیک مصرفی و فناوری پاک مانند سلول های فتوولتائیک، باتری های لیتیوم یون و خودرو های الکتریکی (EVs) در راه صعودی ثابتی قرار گرفته است. بخش عمده ای از این رشد تجاری ناشی از تجارت با برزیل بوده است که در سال ۲۰۲۴ تقریبا ۵۰ درصد از کل تجارت چین با آمریکای لاتین را تشکیل می داد، در حالیکه در سال ۲۰۱۷ کمی بیشتر از ۴۰ درصد بود.
با این حال، خیلی از اقتصادهای آمریکای لاتین، تجارت شتابان با چین را تجربه کرده اند. ارزش تجارت بین برزیل و چین بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۴ سالانه حدود ۱۳ درصد رشد داشته است. پرو و کلمبیا نیز نرخ رشد مشابهی را تجربه کردند و برای بعضی از اقتصادهای کوچک تر، رشد تجارت با چین حتی سریع تر بوده است؛ بعنوان مثال، اکوادور و کاستاریکا نرخ رشد تجارت سالانه نزدیک به ۲۰ درصد را ثبت کرده اند. همین طور چین روابط تجاری خویش را با روسیه تعمیق داده است.
منبع: metalpro.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب