ایران چطور با قاچاق سوخت مبارزه می کند؟
متخصص فلز: مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران عملکرد این مجموعه در سه سال فعالیت دولت سیزدهم را تشریح نمود.
به گزارش متخصص فلز به نقل از مهر، جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در یک برنامه تلویزیونی موضوع عملکرد صنعت پالایش و پخش فرآورده های نفتی را بررسی کرد. یکی از مهم ترین موضوع هایی که شاید مطرح شود این است که طی سه سال قبل در عرصه پالایش و پخش فرآورده های نفتی چه اقدام هایی انجام شد، چه راهبردهایی تدبیر کردید و الان وضعیت در این عرصه چگونه است؟ زمانی که ما وارد مجموعه شدیم، با شیوع کرونا روبه رو بودیم، مصرف سوخت کشور بسیار پایین بود، از طرفی دولت گذشته تعهداتی به وجود آورده بود، شاید نزدیک ۱۱ میلیون بشکه بنزین تعهد به وجود آمده بود. مبالغ قسمتی از تعهدها را هم گرفته و در خزانه هزینه شده بود. برای صادرات؟ برای صادرات، یعنی تعهد شده بود با قیمت ثابتی بدون این که محموله تحویل شود، قسمتی از محموله هم صادر شده بود، اما منابع آن وصول نشده بود، هنوز هم این مشکل است؛ نزدیک ۳۸۵ میلیون دلار منابع وصول نشده بود و به اشخاص واسطه صادر شده بود، این افراد مراجعه می کردند و نزدیک ۲۴ تا ۲۵ شرکت بودند، اینها را باید تعیین تکلیف و رفع تعهد می کردیم. نرخها هم خیلی نازل بود شاید بشکه ای ۸ تا ۲۸ دلار صادر شده بود، اما باید بشکه ای ۵۵ تا ۶۰ دلار این تعهدها را می دادیم، چون این مبالغ را دریافت کرده بودند. مبالغ هم به حساب های شرکت نبود، اینها به خزانه واریز و مصرف شده بود. شرایط به شکلی بود که بخشی هم از مخازن مصرف شده بود. ما هم با ایام زمستان روبه رو بودیم، بی گمان باید بخش ذخیره سازی را یک مقدار توسعه می دادیم، از آن سو با خرابکاری مقابل سامانه سوخت روبه رو شدیم، در آغاز ورود به مجموعه، مشکل هک سامانه سوخت بود، چون به پشتیبانی سامانه توجه نشده بود؛ قشر زیادی از مردم مشکل کارت سوخت داشتند که نزدیک یک تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را شامل می شدند. به صورت رسمی به طور معمول کارت کنار گذاشته شده بود؟ یکسری افراد تقاضا داشتند که عملاً متقاضی بودند صدور کارت شان انجام نشده بود، وقتی مراجعه کردیم به خزانه، دیدیم نزدیک ۹ هزار و ۲۰۰ کارت بیشتر موجودی نداریم و از یک طرف یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر متقاضی هستند. ما نزدیک ۱۵ میلیون کارت را در سه نوبت تامین کردیم. زمان تحویل کارت به مردم، یکی از پرسش های مردم و درخواست ها بود. با اقدام هایی که انجام شد، زمان را کوتاه کردیم، حتی یک سامانه درخواست را گذاشتیم که نیازی به مراجعه به پلیس ۱۰+ نباشد که زمان یک ماهه شد. حالا نیر در بازه یک هفته کارت سوخت را به مردم تحویل می دهیم. همسو با این موضوع، یکی از تکالیفی در مجموعه، بحث تمرکز حساب ها و شفاف سازی بود. ما نزدیک ۸۰۰ حساب یک طرفه و دو طرفه داشتیم. اینها از سال ۱۳۹۷ تکلیف شده بود ولی کسی اقدام نکرده بود، این حساب ها را حساب واحد خزانه و همه را متمرکز کردیم. یعنی حالا یک واحد حساب خزانه داریم؟ بله، در واحد خزانه است؛ مستقیم بانک مرکزی است. ما حسابی غیر از حساب خزانه دیگر نداریم، یعنی همه حساب ها و فروش های را شامل می شد، ما ۳۷ تا ۳۸ منطقه و ۲۳۲ ناحیه داریم، اینها فروش را در همه مناطق انجام می شد، نیاز بود بیاید حساب متمرکز شود؛ یک چالشی حوزه نرم افزاری مجموعه بانک مرکزی داشت، با هماهنگی هایی که انجام شد، همکاران ما در بخش آی تی کمک کردند این حساب ها در یک بازه زمانی شش ماهه که از سال ۹۷ مانده بود، متمرکز کردند و شفاف سازی در این بخش انجام شد. یکی از موضوع های دیگر؛ در بخش و حوزه تامین کالا مشکل داشتیم. بیشتر کارت خوان ها گرفتار مشکل بودند و خرابی کارت خوان ها بالا بود. شرکت های پشتیبان فعال و کارت خوان ها عملاً باتوجه به شرکت های دانش بنیان بومی شدند، حالا یک سامانه جی تی اس هم گذاشتیم که مرتب پایش می شود. خرابی ها از ۴۵ درصد به زیر ۵ درصد آمد. این اقدام ها که در این بخش در آن زمان انجام شد. همین طور سعی کردیم که مشکل خاموشی را حل نماییم، در آن زمستان ۱۸ میلیارد سوخت برای نیروگاه ها دادیم، رشد مصارف یکدفعه صعودی شد؛ روزانه ۷۵ میلیون لیتر مصرف سوخت بود که این عدد به ۹۴ میلیون لیتر و سال بعد به ۱۰۵ میلیون لیتر و حتی به ۱۱۸ میلیون لیتر رسید یعنی افزایش تصاعدی با همان زیرساخت های پیشین، یک اتفاقاتی هم افتاده بود که هرگونه توسعه را ممنوع کرده بودند، یعنی در بخش ایجاد ذخیره، مخازن و غیره. ما آن مصوبه ها را اصلاح کردیم، عملاً طرح های توسعه را در مجموعه ها شکل دادیم. این افزایش مصرف یا سیر صعودی ناشی از پایان شیوع کرونا نبود؟ بی گمان در ۶ ماه نخست نزدیک به ۷۴ تا ۷۵ میلیون لیتر پیشرفت داشتیم، یک دفعه این عدد در ۶ ماه دوم که بحث کرونا حل شد، به ۸۴ و به ۹۴ میلیون لیتر رسید، یعنی تدریجاً. از یک طرف دیگر هم حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو به کشور اضافه می کردیم، این عملاً پنج تا شش میلیون لیتر افزایش مصرف روزانه سوخت در سطح کشور بود. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی حالا با آن شرایطی که در کشور است، تنها در بخش حمل و نقل روزانه حدود ۲۲۰ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل را جابه جا می کند، یعنی نزدیک به ۱۲۷ تا ۱۲۸ میلیون لیتر بنزین در عرصه حمل و نقل مصرف می شود یا ۸۴ تا ۸۵ میلیون لیتر در عرصه نفت گاز مصرف می نماییم. حدود ۲۰ میلیون لیتر هم سی ان جی مصرف می شود. یکی از موضوع های اولیه بحث انضباط مالی بود، بحث عمل به تعهداتی که پیش فروش شده بود، بعد شما باید در این دولت آنها را پرداخت می کردید و صادرات می کردید، یکی از بحث هایی که فرمودید، مربوط به ناوگانی که حمل و نقل است، الان وضعیت آن چطور است؟ در بخش ناوگان هم نیاز بود ترمیم انجام دهیم، در آن شرایط ما ۱۵۰۰ ناوگان را اضافه کردیم، همین طور سیاست الگوی حمل و نقل را عوض کردیم. نگاه مان این بود که ما ۱۰ درصد الگوی حمل را از مجموع حوزه نفت کش و جاده پیما به خط لوله منتقل نماییم. حالا نزدیک ۱۴ هزار کیلومتر خط لوله داریم، حدود ۴۶۰ کیلومتر هم آماده بهره برداری است. حدوداً ۱۰۳ میلیارد لیتر سوخت با الگوی حمل جاده ای استفاده می نماییم، این عدد خیلی بالاست، بدین سبب یک شعاع ۱۲۰ تا ۱۳۰ کیلومتری درحال جابه جایی این حجم سوخت هستند. ضرورت داشت این شعاع را کوتاه نماییم. از یک طرف به جهت اینکه دسترسی مردم به حوزه حمل و نقل باشد. ایران کشور پهناوری از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب است، می توانیم با تعدادی از کشورهای همسایه که این توانمندی را دارند، بصورت تهاتر سوآپ کنیم؟ ما در گذشته این برنامه را داشتیم. برای سوآپ یک ظرفیتی در نکا داریم، آنجا ظرفیت ۵۰۰ هزار بشکه ای وجود دارد. در گام نخست ۳۰۰ هزار بشکه در آن جا ظرفیت انتقال است، از جانب دیگر نزدیک ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه ظرفیت ذخیره سازی در گذشته انجام شده، یک زمانی ما هم از حوزه ترکمنستان استفاده می کردیم؛ الان هم برنامه داریم. حوزه ماخاچکالا باز حمل دریایی را داشتیم و یک مقدار روابط گذشته، چون روی دیپلماسی ها خیلی با کشورهای همجوار مناسب نبوده، این شرایط به هم خورد، این دولت بتازگی اقدام هایی انجام داد؛ خصوصاً توجهی که به همسایگان کرد، ما توانستیم این روابط را ترمیم نماییم و بتوانیم در عرصه جابه جایی سوخت، به صورتی سوآپ از بالا و تحویل در جنوب را انجام دهیم. در همین شرایط هم بود که ما زیرساخت هایی در شمال کشور ایجاد می نماییم، از یک طرف دیگر حوزه شمال ما بطورمثال انبار چالوس، مجموعه رشت ما خطوط لوله دارند که بتوانیم از حمل دریایی مسیر انتقال را انجام دهیم. در حالی که ترددها در عرصه شمال بالاست، عملاً بتوانیم این تسهیل و سوخت رسانی را انجام دهیم. یکی از مباحثی که همیشه محل مناقشه است؛ حجم مصرف بنزین در داخل کشور است که برخی برآوردها نشان داده است که بطور تقریبی نسبت به آن حد نصابی که دنیا مصرف می شود، دو تا سه برابر است، این ناشی از چیست؟ چرا مصرف سوخت کشور ما این قدر زیاد است؟ چند نکته در این بخش وجود دارد، مصرف بنزین در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۳۷.۷ میلیارد لیتر بود، ۱۴۰۱ این عدد به ۳۸.۳ میلیارد لیتر و در ۱۴۰۲ به ۴۲.۳ میلیارد لیتر رسید. برای امسال پیش بینی ما حدود ۴۶ میلیارد لیتر است، یعنی تفاوت اینها یک عدد ۳۹ میلیون لیتری است و اگر ما نفت گاز و دیگر فرآورده ها را هم اضافه نماییم، یعنی ۴۱ میلیون لیتر در این بازه زمانی افزایش داشتیم. چه اتفاقی افتاده؟ تعداد ناوگان حمل و نقل کشور در عرصه سواری سبک بخش بنزینی و دیزلی؛ حدود ۳۱ میلیون لیتر است (با مجموعه موتورسیکلت ها که نگاه نماییم و غیره). پس نشان داده است که خودرو ها فرسوده می باشند و نیاز به نوسازی ناوگان را انجام دهیم. اسقاط خودروها؛ همانطور کع در سال ۸۶ انجام می دادیم، اتفاق بیفتد. مصرف بنزین حالا در بسیاری کشورها ۱۰۰ به چهار است اما ما، ۱۴- ۱۰۰، ۱۵ – ۱۰۰ مصرف می نماییم، هر سال که یک میلیون خودرو را به کشور اضافه می نماییم، خودرویی هم از چرخه خارج نمی نماییم. با اینحال حدود پنج تا شش میلیون لیتر به مصرف بنزین کشور اضافه کردن؛ یعنی همین پالایشگاه تهران که کنار ماست؛ روزانه ۶ میلیون لیتر بنزین تولید می کند، یعنی اگر پالایشگاهی در قد و قواره تهران بسازیم، نزدیک سه تا چهار میلیارد دلار باید سرمایه گذاری شود، آن هم در یک بازه زمانی سه تا چهار ساله که بتواند نیاز یک سال کشور را تامین کند. پس نیاز است که حوزه بهینه سازی و مدیریت مصرف را توجه ویژه ای داشته باشیم و از جانب دیگر هم روی ناوگان، هم اسقاط خودرو توجه گردد و هم سبد سوخت را توسعه دهیم. نباید همیشه توجه به بنزین و خودرو های بنزینی باشد. بالاخره تکلیف قانون است، امسال در قانون بودجه آمده، بحث خودرو های هیبریدی، پایه برقی، حوزه سی ان جی که یک زمانی توجه کردیم؛ نزدیک چهار میلیون دستگاه به ناوگان اضافه شد؛ اینها کمک کرد. پروسه دوگانه سوزی صورت گرفت که هم تبدیل کارخانه ای، هم تولید کارگاهی کمک کرد به این قضیه، نیاز است در این بخش ها اقدام گردد. ما در عرصه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، بخش مدیریت مصرف سوخت را جدی گرفتیم؛ هم در سیاست غیرقیمتی هم هست. اقدام هایی هم بتازگی انجام می دهیم، بالاخره شکاف قیمتی در داخل کشور با کشورهای همجوار بسیار بالاست. ما گازوئیل داریم ۳۰۰ تومان، این شکاف قیمتی، خودش زمینه ای برای قاچاق است؛ بدین سبب در بخش حمل و نقل، باوجود این که تکلیفی از قانون ۹۳ و ۹۷ بوده، سامانه سپه تن و سیپاد، اجرا نشده بود، ما حالا سامانه پیمایش برخط خودمان آمدیم طرح مپینگ را گذاشتیم، بر طبق این دیگر از ماه آتی هم در عرصه خودرو های سنگین اجرا می نماییم که در عمل خودرویی که فعالیت دارد، عملکرد دارد، بتواند سهمیه سوخت خودرا دریافت کند و امیدواریم با همین اقدام ها هم بتوانیم قسمتی از حوزه مدیریت مصرف را انجام دهیم. افزون بر توسعه ناوگان حمل و نقل، دیگر چه طرح هایی را در دستور کار داشتید؟ همانطور که گفتم نزدیک روزانه حدود ۲۲۰ میلیون لیتر مصرف در بخش حمل و نقل است. یک بخش در عرصه صنعت است که ۱۶ دستگاه متولی هستند. ما آنجا پایش می نماییم، انحراف دستگاه متولی را تعیین تکلیف می نماییم، قسمتی از آنرا هم به تولید ربط می دهیم، یعنی کسی که پروانه بهره برداری دارد اما عملکرد ندارد، عملاً باید متناسب با تولید سوخت دریافت کند، حالا در عرصه صنعت یا بخش های دیگر است، همه این بخش ها را در این ساماندهی که صورت می گیرد و یک کاهش مصرف هم در این بخش عملاً اتفاق افتاده که در این عرصه ها انجام می دهیم. یک بخش دیگر هم حوزه نیروگاهی است. روزانه نزدیک ۴۴ تا ۴۵ میلیون لیتر سوخت در نیروگاه ها بصورت میانگین مصرف می شود. این عدد قابل توجهی است. به نیروگاه ها در عرصه بازده توجه کردیم که بالاخره اینها باید در بخش بازدهی که تکلیفی در برنامه ششم بوده؛ به تناسب باید به بازده نیروگاه افزوده شود. گاهی اوقات زمستان ها گرفتار مشکل می شوند؟ این که بازده نیروگاه ها افزایش یابند، یعنی ما سی اچ پی ها را باید در این عرصه گسترش دهیم. به این معنا که سالانه ۱۸ میلیارد بی تر مصرف سوخت مایع در بخش نیروگاهی است و نزدیک به ۸۵ تا ۸۶ میلیارد مترمکعب سوخت گاز که عدد ۹۵ تا ۹۶ میلیاردی و قابل توجه است که تنها در عرصه نیروگاهی مصرف نماییم. بدین سبب باید در عرصه نیروگاهی به سوخت های تجدیدپذیر توجه گردد، همین طور در بخش سی اچ پی ها و افزایش بازده نیروگاه ها که یک بخشی هم مدیریت مصرفی است که باید بوسیله مردم اتفاق بیفتد. یعنی حالا باید همه سرمایه کشور را می سوزانیم. حساب کنید ۱۰ تا ۲۰ درصد این سهم را کاهش دهیم، بررسی کردیم دیدیم اگر این اتفاق ها بیفتد، ۵۰ درصد صرفه جویی داریم. برای نمونه، ۱۱۸ تا ۱۲۰ میلیون لیتر مصرف سوخت به ۶۰ میلیون برسد، یعنی ۶۰ میلیون سوخت به مجموع سوخت کشور افزوده می شود که هم صادرات دارد و هم خوراک پتروشیمی ها می شود. اکنون ظرفیتی برای صادرات سوخت مایع نداریم؟ بی گمان با این شرایط و این روندی که در مصرف کشور است؛ لجستیک مجموعه هم جواب نمی دهد برای اینکه باید از جنوب کشور حجم زیادی سوخت را به مرکز کشور منتقل نماییم، برای اینکه قطب تولید بطور عمده در جنوب است، قطب های مصرف ما از مرکز به شمال تهران را ببینید؛ روزانه حدود ۲۰ تا ۲۱ میلیون لیتر تنها مصرف بنزین تهران است اما مگر ناوگان تهران چه تعداد است؟ این نشان داده است که ما در عرصه مدیریت مصرف؛ بدمصرفی داریم و درست عمل نمی نماییم. در همین تهران، همین ترافیک ها را ببینید. حجم مصرف قابل توجه است و در این ایام هم یک مقدار رشد مصرف افزوده شد. ما باید از چند مرکز سوخت را به تهران بیاوریم و ذخیره نماییم که بتوانیم روزانه این ۳۴۰ تا ۳۵۰ جایگاه را تامین نماییم. آن هم فصط در بخش حمل و نقل. حالا بخش های سنگین، صنعت، نیروگاهی و … در کنار این قضیه است. بنابراین نیاز است که به حوزه مدیریت مصرف، توجه ویژه ای شود. باید خودروی فرسوده را از مدار خارج نماییم که بتوانیم قسمتی از این سوخت کشور را ببریم در چرخه و در زنجیره تولید، در تامین خوراک صنایع و پتروشیمی ها تا برای کشور ارزش افزوده ایجاد شود. اجرای طرح جامع کیفی سازی فرآورده های نفتی به کجا رسید؟ زمانی که ما وارد مجموعه شدیم، چند اتفاق افتاده بود، برای نمونه پالایشگاه لاوان را یادم است از سال ۹۰ و ۹۱ که وارد بنزین سازی شد، تکمیل کرده بودیم، به خاطر یک کاتالیست این فعالیت متوقف بود تا در سال ۱۴۰۱ با اقدامی، کاتالیست را داخل کشور تولید کردیم، از دانشجویان بومی بهره بردیم عاقبت یک میلیون لیتر به تولید بنزین کشور اضافه گردید. به همین ترتیب در ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ صورت گرفت که روزانه ۲۱۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایشگاه آبادان در روز ملی شدن صنعت نفت اضافه گردید. در پالایشگاه اصفهان به همین ترتیب؛ ما نزدیک به ۱۸ میلیون لیتر به منابع یورو برای کشور اضافه کردیم. پالایشگاه شیراز هم تکمیل شده و آماده بهره برداری است. واحدهای دوم آبادان نیز تکمیل شده و به بهره برداری رسیده است. یکی از مسائلی که به آن توجه نشده بود، بخش نفت کوره بود؛ که ظرفیت نفت کوره پالایشگاه ها باید کیفی سازی شود، ما برای این موضوع، از دانشجوی فنی داخلی استفاده کردیم. حالا همه طرح ها، یک تکلیفی در قانون گذاشتیم، بند «ر» بود که در برنامه هفتم هم باردیگر تکلیف شد که شرکتها همه؛ ۴۰ درصد سود پالایشی خودرا می آورند در پروژه ها و این سرمایه برای اجرای پروژه هاست. همه این موارد یک طرح جامع دارند و این طرح جامع درحال پایش است و شروع آن از سال ۱۴۰۲ اتفاق افتاد، بعضی ها پیشرفت های ۵۰ تا ۵۵ درصدی دارند، بعضی ها در مرحله شروع عملیات هستند، چون اینها دانش فنی بومی استفاده کردند و مراحل آزمایشگاهش باید انجام می شد، امیدواریم تدریجی و سال به سال؛ یعنی در سال آینده یک بخش صورت گیرد. همچنین در پروژه و پالایشگاه تازه راه اندازی شده بوده است که یک سری معضلات و مشکلاتی داشتند، قسمتی از اینها در دولت گذشته که طرح موضوع شده، پتروپالایشگاه نبودند، پالایشگاه هم نبودند، محصول کیفی تولید نمی کردند، اینها آمد الحاق و الگویشان اصلاح گردید که بتوانند فرآورده های اصلی را تولید کنند. حالا بعضی نزدیک به ۶۰ تا ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارند که امیدواریم در سال آینده به بهره برداری برسند. یکی از موضوع های مهمی که حتی بازتاب جهانی داشت، کمکی بود که جمهوری اسلامی ایران به ونزوئلا کمک فنی کرد تا پالایشگاه های خودرا سرپا کنند، چون آمریکایی ها تحریم سنگین کرده بودند و دولت ونزوئلا درحال سقوط بود. ما از نظر تجهیزات فنی و بحث خودکفایی در چه مرحله ای قرار داریم؟ همین اتفاقی که در ونزوئلا افتاد؛ اولین بار بود که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران رفت در عرصه فراسرزمینی، باوجود این که شرکت های پالایشی ما واگذار شده بود به بخش خصوصی، اما محوریت و مدیریت را انجام دادیم و از ظرفیت همین شرکتها و نیروهای متخصص استفاده شد، آن یک پالایشگاهی بود که هم زبان اسپانیولی بود، هم تجهیزات؛ استانداردهای آمریکای لاتین بود. تجهیزات بطور عمده پایه آمریکایی داشت و باید تجهیز ایرانی را میقبولاندیم به آن شرکتها که خیلی مشکل بود پس دفاتری را در داخل ایران شکل دادیم، کارشناسان اینجا حضور پیدا کردند، شرکت های تامین کننده تجهیزات، سازندگان داخل آوردیم، از نزدیک توانمندی های ایران را دیدند و باور کردند و نمونه های آنرا از نزدیک آزمودند. این بود که بسیاری از موارد آن هم مهندس معکوس شد، یعنی شرکت های فناور ما به آنجا رفتند و آن قطعات را از نزدیک حتی فاقد نقشه بودند، نقشه آنرا تعیین کردند و بر طبق آن ساخت انجام شد و نتیجه آن هم این بود که حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار قلم کالا را منتقل کردیم، در وضعیت خاص، می دانید یک فاصله ای سه چهار ماهه روی دریا، بخواهد این تجهیز برود آنجا، منتقل شود اما بحمدالله هم لطف خدا بود، حمایتی که رییس جمهوری شهید داشتند بر این قضیه و توجهی که در عرصه دیپلماسی بود، گام نخست انجام شد و این کار محقق شد. ما حتی کاتالیست را به ونزوئلا منتقل کردیم، یعنی زمانی که بنزین صادر شده بود، ما کاتالیست را آنجا بردیم و تبدیل به بنزین شد و توانستیم بنزین را تولید نماییم. اکنون در عرصه کاتالیست وضع کشور چطور است، چون به نظر می آید به تعدادی از کشورها صادر می کنیم؟ ما در عرصه پالایشگاهی نزدیک به ۹۰ درصد کاتالیست ها را در داخل کشور تولید می نماییم. در شازند تجهیز شد، واحدهای شکست مولکولی تامین شدند، کاتالیست داخلی استفاده کردیم. برنامه این است که بتوانیم بصورت مشترک با یک شرکت دانش بنیان داخلی، برخی از کاتالیست های پایه ای مانند زیرکونیان را داخل کشور بسازیم که همین دو هفته پیش توافق و قرارداد آن مبادله شد و در همین بخش هم ما یک قسمتی از کاتالیست ها در عرصه پتروشیمی ها به روسیه صادر شد و زمینه خوبی برای خدمات است پس اولین کار انجام شد و در همین راستا ما دو مجموعه دیگر را هم در برنامه داشتیم، یعنی تیم کارشناسی رفته و پالایشگاه های دیگر را بررسی نموده است و آنها هم زمینه اش را برای امضای قرارداد و صدور خدمات فنی و مهندسی آماده کردند که بتوانیم در آن بخش هم کار را دنبال نماییم. وزارت نفت چند سال پیش نمایشگاهی را در عرصه تجهیزاتی که بصورت بومی ساخته شده، برپا کرد، از کشف تا پالایش و فرآوری سازی، حالا وضع ایران در این عرصه ها چطور است؟ وزارت نفت حالا با ۴ هزار و ۵۰۰ شرکت دانش بنیان توافق و قرارداد دارد. این رقم شاید یک رقم چند برابری نسبت به گذشته و عدد قابل توجهی است. حالا در یکی از پالایشگاه های ما سامانه بطورمثال دی سی اس را برای اولین بار داریم، یکی از واحدهایشان که دراختیار هانی ول بوده، در داخل کشور بومی سازی شده است که در نمایشگاه بین المللی صنعت نفت هم ملاحظه کردید، حالا نیز در یکی از پروژه هاست که دو سه ماه دیگر به بهره برداری می رسد. آیا ما برای صادرات خدمات فنی بازاریابی داریم یا خیر، یک زمانی شما بنزین صادر می کنید، این یک بحث است، بحث دوم این که شما خدمات فنی صادر می کنید مثل آن چیزی که در ونزوئلا اتفاق افتاد، پالایشگاه فراسرزمینی را یا طراحی یا بازسازی یا نوسازی کردید؟ یکی از تکالیفی که در برنامه هفتم توسعه هم آمده این است که ما برویم در قطب مصرف بتوانیم کار فناور آنرا انجام دهیم. یعنی شما بجای این که نفت خام را بفروشید، نفت خام را با مشارکت در پالایشگاه برون مرزی ببرید و تبدیل به فرآورده کنید و آن فرآورده را در بازار آنجا مصرف کنید و توسعه دهید. این می شود که ما سبد فروش مان را برای یک وابستگی خاص، توسعه می دهیم. نکته بعدی این که ما نفت خام را خودمان اینجا فرآوری می نماییم با این هدف که ما کار تعمیرات و بازسازی و راه اندازی را در برنامه داریم که بتوانیم نفت خام کشور آنجا تصفیه شود. ضمن این که در این پروسه بازسازی هم از ظرفیت پیمانکاران داخلی، از سازندگان داخلی و تجهیزات داخلی آنجا استفاده گردد. این بوده است که به عنوان نمونه آنجا شکل گرفت که استقبال خوبی شد، موارد دیگری هم وجود دارد که در برنامه است که ما بتوانیم کالا و تجهیزات را بطور عمده ببریم و این کالا بتواند برند جهانی پیدا کند. یکی از روش هایی که ما می توانیم همین تشکیل و زنجیره تولید و برندسازی و بومی سازی را در داخل کشور انجام دهیم. برنامه ای برای رفع ناترازی سوخت وجود دارد؟ بله، هم در قانونی بودجه سنواتی ۱۴۰۳ پیش بینی شده و آمده و هم در برنامه هفتم توسعه به این مساله توجه ویژه ای شده است. ازجمله موضوعی که ما در این عرصه ساماندهی کردیم، بحث گاز مایع را بود. استحضار دارید زمانی کل گاز مایع در داخل کشور مصرف می شد، مقدار کمی بصورت زمینی هم صادر می شد. این اختیار به شرکت های پالایشی داده شد با سامانه ای که ایجاد کردیم برای مصرف کنندگانی که به شبکه گاز طبیعی متصل نبودند، تنها گاز طبیعی که همان کیلویی ۲۳۰ تومان داریم توزیع می نماییم، مازاد بر این نزدیک به هزار و ۵۰۰ تن صرفه جویی صورت گرفت و صادرات گاز مایع در حوزه دریایی شکل گرفت و ما توانستیم صادرات دریایی را محقق نماییم که یک اتفاقی بود که حالا شرکت های پالایشی بصورت زمینی و دریایی وارد حوزه صادرات گاز مایع در بازارهای منطقه، شده اند. یکی از دغدغه هایی که در همه حوزه ها وجود دارد، بحث قاچاق است، یکی از دلیلهای آن هم این است که نرخها در ایران نسبت به دیگر کشورهای همسایه پایین است، خصوصاً در عرصه انرژی، حالا هم بصورت مشخص بنزین. چه باید کرد که با این قاچاق مبارزه اصولی انجام شود؟ شما چه تدبیری اندیشیده اید؟ هماهنگی هایی با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز انجام شده و مصوبه هایی نیز که در این بخش داده شده است، ما در همه حوزه ها سیاست ها و برنامه ریزی انجام دادیم. یک بخش، حمل و نقل بوده است که سامانه برخط می خواهد اجرا شود که پایش در راه صورت می گیرد. یعنی یک خودرویی با بارنامه های جعلی حذف می شود، یعنی بارنامه ها برخط می شوند. خودرویی که از تهران به مقصد بندرعباس می رود، تنها در این راه می تواند سوخت گیری کند. اگر این خودرو در راه دیگر بود، با کارت سوخت اش امکان سوخت گیری ندارد. پس با این امکان جانمایی مجاری عرصه که در نقشه جامع کشور شکل گرفته و آن مبادی که در نقل و انتقال آن مسیرهاست. این طرح حالا بصورت آزمایشی اجرا شده و در ماه آتی بصورت عملیاتی صورت می گیرد. پیش بینی ما این است که نزدیک به ۵ میلیون لیتر مصرف را می کاهد. از سویی به علت این که سیاست دولت بر این بوده که ما سیاست های غیرقیمتی بگذاریم. در بخش داخل شهری هم اقدام هایی با مجموعه وزارت کشور صورت می گیرد که بتوانیم حوزه حمل و نقل داخل شهری را ساماندهی و مدیریت نماییم، یک غربالگری در عرصه کارت ها صورت گیرد و فعالیت ها در این بخش مدیریت شود. سامانه سپهتن به کجا رسید، چرا کامل عملیاتی نمی شود؟ سامانه سپهتن دستگاه های متولی داشت و اجرا زمانبر شده بود و دیدیم اجرا نمی گردد. ما به عنوان متولی سوخت کشور دغدغه داشتیم بدین سبب رأساً خودمان وارد عمل شدیم و بستر آن سامانه برخط را به موازات سپهتن آماده کردیم. اطلاعات سپهتن یا آن سامانه برخطی که شما طراحی کردید به کجاها می رود، پلیس؟ در مبدأ و مقصد باید پیمایش صورت گیرد. این کار واقعاً بزرگی بوده است، برای آن هم از ظرفیتهای دانش بنیانی در داخل کشور و همکاران خود من در بخش آی تی استفاده و این کار را عملیاتی کردیم. روی قسمتی از ناوگان خودمان که حوزه جابه جایی سوخت را انجام می دادند، انجام دادیم و جواب گرفتیم. الان هم بسیاری از مجموعه ها که کارت می زنند، تنها به آنها هشدار می دهد که شما در راه نیستید و سوخت گیری شما در راه صورت نمی گیرد، درحال حاضر هشدار می دهد، بعد از آن هشدار امکان سوخت گیری را فراهم نمی نماییم. از چه زمانی؟ از ماه آتی برنامه ریزی شده است که به تدریج صورت گیرد برای اینکه ۱۳ کلاس خودرو داریم، خودروهایی با توناژ متفاوت که ان شاالله بتوانیم همه اینها را تا پایان ماه عملیاتی نماییم. وضعیت رشد ذخیره سازی و انجام تعهدات برای صادرات چطور است؟ رشد تولید گاز مایع امسال نسبت به زمان مشابه پارینه ۱۶ درصد، در بخش بنزین حدود ۹ درصد و نفت سفید ۴۶ درصد بوده است، برای اینکه مصارف نفت سفید باتوجه به گازکشی کاسته شده است، در عرصه نفت گاز ۲ درصد رشد داشته ایم. در عرصه تولید نفت کوره ۲ درصد نیز رشد داشته ایم. می توان اظهار داشت که ظرفیت پالایشی کشور با ظرفیت حدود ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه ای که دارد، این افزایش تولید را محقق کرده تا بتوانیم مصارف کشور را پوشش دهیم. اگر آن بحث مدیریت مصرف هم اتفاق بیفتد و با بخش های غیر حمل و نقل هم سیاست هایی را که داریم اعمال نماییم، می توانیم ظرفیت کاهش مصرف ۱۰ میلیونی لیتری سوخت را داشته باشیم. باید ببینیم دولت جدید در آن بخش سیاست هایش قیمتی است؟ غیرقیمتی است؟، به چه صورت است، اینها ظرفیت ها و زمینه های نرم افزاری و زیرساختی است که دخالت انسان را عملاً کاهش داده است و بر طبق عملکرد و تولید سوخت را عرضه می نماییم تا دست کسانی که به صورتی سوخت مردم را می برند و قاچاق می کنند در جاهای دیگر قطع نماییم. موضوع توسعه پالایشگاه ها برمبنای پتروپالایشگاه ها چطور بوده است؟ اصلاً ساخت پتروپالایشگاه ها در زمره سیاست های شما بوده است؟ این مساله هم در قانون باتوجه به تمرکز بر حوزه های مشارکت در پالایشگاه های برون مرزی به لحاظ فرآوری نفت خام آمده است. در عرصه داخل کشور هم ما پالایشگاه موجود را تبدیل به پتروپالایشگاه می نماییم که درحال اجراست. برای نمونه پالایشگاه تازه راه اندازی ازجمله پالایشگاه شهید سلیمانی در بندرعباس، یک طرح ۳۰۰ هزار بشکه ای است که همه اقدام های آن انجام شده و پالایشگاهی است که باید بوسیله بخش خصوصی تکمیل شود، با ۱۰ درصد مشارکتی که داشتیم، زمین آن آماده شده است، طراحی بنیادی آن انجام شده، بحث های مجوزهای پدافندی آن گرفته شده است. امیدواریم پروسه عملیات اجرائی آن به زودی شروع شود. وضعیت سوخت رسانی به نیروگاه ها خصوصاً در فصل تابستان چگونه است؟ عمده تمرکز سوخت نیروگاه ها بر طبق گاز طبیعی است. ما در وضعیت فصل سرد سال، در یک زمانی پیش بینی کرده ایم که آنجا ۵ میلیارد لیتر سوخت مایع ذخیره و مخازن راه اندازی شود تا بتوانیم در فصل های گرم سال آنجا ظرفیت ایجاد نماییم، اگر به هر نحوی مصارف خانگی در فصل سرد اضافه گردید، بتوانند از سوخت مایع استفاده کنند؛ پس در این خصوص چند اتفاق افتاد، یکی این که ما نیروگاه ها را به شبکه خطوط متصل نماییم خصوصاً باتوجه به ظرفیتی که داریم. بدین سبب نیاز بود شبکه خطوط اصلی کشور را اضافه نماییم که همین هزار و ۲۰۰ کیلومتری که در برنامه است به افزایش ظرفیت کمک می نماید. سه نیروگاه ها هم بتازگی به خطوط متصل شدند، اتصال حدود هشت نیروگاه دیگر هم در برنامه داریم که آنها هم به شبکه خطوط فرآورده متصل شود، تا بتواند از آنجا نفت گاز و گازوئیل خودرا تامین کند و در آن مخازن ذخیره شود که در روزهای سرد سال بتوانیم سوخت رسانی را داشته باشیم. در بحث بومی سازی کالا و قطعات چه اقدام هایی انجام شده است؟ امیدواریم روزی یک پالایشگاه تمام ایرانی داشته باشیم. با اینحال در عرصه دانش فنی بسیاری از دانش های فنی و بومی را استفاده می نماییم. یک زمانی ما تنها دانش فنی خرید می کردیم برای هر طرحی مجدداً می خریدیم، امروز ما یک دانش فنی خریدیم، دانش فنی دوم را در داخل کشور بومی سازی کرده ایم. اینها کمک کرده است، باید همه این توجه را به داخل کشور داشته باشیم که ظرفیت نیروی انسانی را که در داخل کشور است، اگر حمایت شوند، بی گمان می توانیم. همانطور که ما مجموعه شرکت های خارجی آمده اند گاهی از ما سفارش کالا گرفته اند، نمونه ها را به خارج از کشور برده ایم، اعتماد شده است، تجهیز ما آنجا جواب داده است، ما هم یکسال به آنها ضمانت و تضمین داده ایم که آن تجهیز آنجا ساخته شود و آن تضمین هم آنجا تأیید شده است. اینها کمکی است که می تواند این شرایط در داخل کشور محقق شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب